Sản phẩm nông- lâm- thủy sản của Việt Nam liên tục bị các nước nhập khẩu cảnh báo là vấn đề rất đáng quan tâm hiện nay. Ảnh minh họa: Trồng chôm chôm theo tiêu chuẩn VietGAP ở Cai Lậy (Tiền Giang).

Gần đây, hàng loạt thị trường nhập khẩu các mặt hàng nông- lâm- thủy sản của Việt Nam đều lên tiếng cảnh báo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP). Điều này cho thấy, chất lượng VSATTP hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vẫn chưa thật sự được chú trọng.

Báo động những cảnh báo!

Năm 2011, xuất khẩu nông- lâm- thủy sản của Việt Nam giành được thắng lợi lớn với tổng kim ngạch xuất khẩu lên đến 25 tỷ đô la Mỹ, thặng dư thương mại toàn ngành đạt 9,2 tỷ đô la Mỹ. Trước những con số ấn tượng này, năm 2012, ngành nông nghiệp đã đề ra mục tiêu đạt kim ngạch xuất khẩu là 25,5-26 tỷ đô la Mỹ.

Tuy nhiên, trong tháng đầu năm 2012, xuất khẩu các mặt hàng nông- lâm- thủy sản của Việt Nam đã giảm 16,3% so với cùng kỳ năm ngoái, khi đạt kim ngạch xuất khẩu chỉ 1,8 tỷ đô la Mỹ. Gần đây, các mặt hàng nông- lâm- thủy sản xuất khẩu của Việt Nam còn liên tục bị các nước nhập khẩu cảnh báo chất lượng VSATTP.

Cụ thể, Bộ Nông nghiệp và PTNT Việt Nam vừa có Công điện số 05/CĐ-BNN-BVTV yêu cầu các cơ quan, đơn vị tăng cường kiểm tra VSATTP và kiểm dịch thực vật đối với các loại rau, quả của Việt Nam xuất sang thị trường các nước liên minh Châu Âu (EU). Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Cao Đức Phát cho biết, Tổng Vụ sức khỏe và người tiêu dùng của Ủy ban Châu Âu (EC) còn đưa ra lời cảnh báo, nếu phát hiện thêm 5 trường hợp vi phạm về VSATTP và kiểm dịch thực vật (tính từ ngày 15/1/2012), EU sẽ cấm nhập khẩu rau, quả từ Việt Nam.

Không chỉ mặt hàng rau, quả của Việt Nam bị cảnh báo, trong năm 2011, các lô hàng cá tra phi lê và tôm đông lạnh xuất khẩu của Việt Nam cũng liên tục bị thị trường EU, Mỹ và Nhật Bản- 3 thị trường nhập khẩu thủy sản lớn của Việt Nam- cảnh báo nhiễm vi lượng kháng sinh. Sau sự kiện Nhật Bản yêu cầu kiểm tra 100% chất enrofloxacin của các lô hàng tôm xuất khẩu sang thị trường này, thì Mỹ cũng đã có yêu cầu kiểm tra chất này đối với các lô hàng tôm xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ.

Mới đây, 600 tấn mật ong của Việt Nam cũng bị Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ trả lại do nhiễm chất Carbenzamin (thuốc trừ nấm), gây rất nhiều khó khăn cho người nuôi ong ở ĐBSCL.

Nguyên nhân?

Để hoàn thành mục tiêu đạt kim ngạch xuất khẩu nông- lâm- thủy sản ở con số 25,5- 26 tỷ đô la Mỹ ở năm 2012, trong điều kiện chất lượng VSATTP đang bị cảnh báo ở mức báo động đỏ, Bộ trưởng Cao Đức Phát yêu cầu các đơn vị có liên quan cần tăng cường kiểm tra sản phẩm trước khi xuất đi. Đồng thời, cần xây dựng vùng nguyên liệu sạch, an toàn bảo đảm các yêu cầu khắt khe của đối tác.

Trước mắt, Bộ trưởng Cao Đức Phát cũng yêu cầu chỉ xuất những lô hàng đã đạt được yêu cầu của đối tác, bởi theo ông: “Nếu EU đóng cửa, không cho nhập rau quả của Việt Nam thì rất khó để đạt được mục tiêu đề ra”.

Tuy nhiên, khi nói về chất lượng thủy sản của Việt Nam, ông Phạm Anh Tuấn- Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho rằng: Tình hình nuôi trồng thủy sản của Việt Nam còn mang tính tự phát, không được tổ chức theo hình thức nuôi với quy mô công nghiệp; không được quản lý chặt chẽ bằng quy trình nuôi an toàn; người nuôi tùy tiện sử dụng các loại thuốc kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật trong xử lý ao nuôi và phòng trừ bệnh cho thủy sản; thời gian ngưng sử dụng thuốc kháng sinh để thu hoạch cũng không bảo đảm…, là những nguyên nhân dẫn đến chất lượng thủy sản của Việt Nam còn kém.

Ông Trần Văn Của- Tổ trưởng Tổ hợp tác nuôi tôm công nghiệp ấp Nhị Nguyệt (xã Trần Phán, huyện Đầm Dơi, Cà Mau) cho biết, chính cách mua bán của các doanh nghiệp thu mua chế biến và xuất khẩu thủy sản là nguyên nhân dẫn đến chất lượng sản phẩm thấp. Ông Của nói: “Các doanh nghiệp chế biến, thu mua tôm nguyên liệu của những hộ sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn so với những hộ nuôi bình thường với một mức giá giống nhau thì sản phẩm tôm xuất khẩu bị cảnh báo là phải rồi ”.

“Thiếu quy hoạch hoặc quy hoạch các vùng sản xuất cây ăn trái tập trung theo tiêu chuẩn VietGap, GlobalGAP, nhưng không thực hiện mà cứ để nông dân tự sản xuất, tự sử dụng phân thuốc, chất kích thích…, cũng là nguyên nhân làm chất lượng trái cây của ta thấp”- ông Trương Văn Cho- Trưởng Phòng Trồng trọt (Sở Nông nghiệp và PTNT Tiền Giang cho biết.

Bài, ảnh: TRUNG CHÁNH (Tiền Giang)